Egypt—The Book of Chaos

කතෘ: Nick Drake

ප්‍රකාශක: Bourbon Street Books  2011

පසුබිම: From the Rise and Fall of Ancient Egypt by Toby Wilkinson

පුරාණ ඊජිප්තුවේ 18 වන රාජ වංශයේ නවවන රජතුමා වන Amenhotep III (1390 - 1353 BC) ගේ රජකම හිමි පළමුවන පුත්‍රයා රජුට පෙර මිය ගියේය.  ඒ නිසාවෙන් ඔහුගේ දෙවන පුත්‍රයා 1953 BC හිදී Akhennaten නමින් රජ විය.  ඔහුගේ ප්‍රධාන බිසව රූ රැජිනක් ලෙස ලොව පතල Nefertiti ය. (1345 BC හී නිමවන ලද හුණු ගලින් කරන ලද Nefertiti ගේ bust එකේ ප්‍රතිමාවක් බර්ලින් කෞතුකාගාරයේ තබා ඇත.)

http://www.egyptian-museum-berlin.com/c53.php

Akhennaten ගේ මුල් නම Amenhotep ය.  එහි තේරුම  “Amun is content” වන අතර ඒ කාලයේ ඊජිප්තුවේ මිනිසුන් ඇදහූ දෙවි වරුන් අතර Amun (invisible god) ප්‍රධාන තැනක් ගනී.  රජ වීමෙන් පසු Amun හා අනෙකුත් දෙවිවරුන් ඇදැහීම අතහල Akhennaten ඔහුගේ දෙවියා ලෙස Aten නම් දෙවියා පමණක් තොරා ගත්තේය.  Akhennaten හි තේරුම “Effective for Aten” යන්නය.  Amun දෙවියා ඇදැහූ බහුතරයක් සිටි අග නගරය වන Memphis අතහල Akhennaten තමන් තෝරාගත් දෙවියා ඇදැහීම සඳහා මෙම්පිස් හා තේබීස් (Thebes) අතර නව අග නගරයක් ඉදි කලේය.  Aten යන්නෙහි තේරුම සූර්‍යයාගේ කක්ෂය (“solar orb”) යන්නයි.  Aten ගේ පුත්‍රයා නමින් තමුන් හඳුන් වා ගත් Akhennaten ඔහු ඉදි කල අගනුවර වන Akhet-Aten (“the horizon of the Aten”) හී 17 වසරක් රජ කලේය.  ඔහුගේ රාජ්‍ය කාලය තුල අනෙක් දෙවියන් සඳහා වූ පන්සල් වලට වූ රාජ්‍ය අනුග්‍රහය නැතීවී ගියේය.  මේ නිසාවෙන් පුරාණ දෙවියන් ඇදහූ බහුතරයක් ඔහු "මිථ්‍යාදෘෂ්ටික" රජෙකු (heretic king) ලෙස සැලකීය.

Akhennaten හා Nefertiti ට සිටියේ දූ වරුන් පමණි. Akhennaten මිය යාමත් සමගම රටට අවිනිශ්චිත කාලයක් උදා විය.  Nefertiti ඇයගේ වැඩිමහල් දුවනිය සමග අවුරුද්දක් පමණ බලය අල්ලා ගෙන සිටි මුත් ප්‍රතිගාමී බලවේග බලය අල්ලා ගැනීමට මගක් සෙවූහ.  Akhennaten ගේ ද්විතීයික බිරිඳකගේ පුතෙකු වූ 13 හැවිරිදි Tutankhaten (“the living image of Aten”)  Nefertiti ගේ තුන් වන දුවණිය වන Ankhesenpaaten තම බිසව කර ගනිමින් රජකමට පත් විය.  මාස කීපයක් ඉක්ම යන්නට පෙරම Amun පූජකයන්ගේ බල කිරීම් තුලින් තම නම් වෙනස් කිරීමට රජුත් බිසවත් එකඟ වූහ.  Tutankhaten තම නම Tutankhamun ((“the living image of Amun”) ලෙසද Ankhesenpaaten තම නම Ankhesenamun (“she lives for Amun”) ලෙසද වෙනස් කර ගත්හ.  Akhetaten අතහල ඔවුහු තේබීස් නගරයට පාලනය ගෙන ගියහ. සමහර විට වැඩිවියට පත් පසු හා බලය තහවුරු වූ පසු Tutankhamun ද තම පියා ගිය මාර්ගයේම යාවී යැයි පූජකයින්ට සැකයක් තිබුනා විය හැක.  වැඩි වියට පත් වන්නට පෙරාතුවම Tutankhamun අබිරහස් ලෙස මිය ගියේය.  Ankhesenamun තනි විය.  

මේ අතර ඊජිප්තු හමුදාවේ සේනාධිපති Horemheb තමන් නෙරපා බලය අල්ලාවිය යන සාධාරණ සැකයක් Ankhesenamun ට හා පූජකයින්ට විය.  තම සීයා තරම් වයසක පූජකයකු වන Ay සමග විවාහ වීමට එකඟ වූ Ankhesenamun තාවකාලිකව බලය තහවුරු කර ගත්තීය.  එහෙත් Ay වැඩි කලක් ජීවත් වන්නේ නැති බව දත් Ankhesenamun ඊජිප්තුවේ පරම සතුරන් වන Hittite අධිරාජ්‍යයේ රජු වන Suppiluliuma හට ඔහුගේ පුත්‍රයෙකු තම සැමියා ලෙස එවන ලෙස බැගෑපත් අයාචනයක් රහසේම දූතයන් අත යැවීය.  Suppiluliuma ට යැවූ පණිවිඩයේ Ankhesenamun මෙසේ ලිවීය.  “Never shall I take a servant of mine and make him my husband”.

ඇගේ ඉල්ලීමෙන් විශ්මිත වූ Suppiluliuma මෙසේ පවසා තිබේ.  “Nothing like this has ever happened to me in my entire life.”  නමුත් අවසානයේ දී Suppiluliuma තම පුත් Zannanza  ඊජිප්තුව වෙත යැවීය. එහෙත්  Zannanza ට ඊජිප්තුවට ලඟා වීමට නොහැකි විය.  අතර මගදී ඔහු අතුරුදහන් විය.  Ankhesenamun ට ඉන් පසු වූයේ කුමක්දැයි ඉතිහාසයේ ලියැවී නැත.  ඇයත් සමගම 18 වන රාජ වංශය අවසන් විය. ඊජිප්තියානු යුධහමුදාවේ නායක (general of generals) Horemheb ඊජිප්තුවේ ඊලඟ පාරාවෝ හැටියට බලයට පැමිණියේය.

Nick Drake තම නවකතාවට පාදක කර ගන්නේ ඉහත සඳහන් පසුබිමයි.  

Rahotep  තේබිස් (Thebes) පොලීසියේ රහස් පරීක්ශක වරයෙකි.  හිස වෙන්කරන ලද නූබියන් (Nubian) තරුණයින් පස්දෙනෙක් ගේ මල සිරුරු හිමිදිරි උදෑසනක තේබිස් හී හරස් පාරක තිබී හමු විය.  තේබිස් වලට ලඟක සිට ඔපියම් (opium) සපයන නවතම කල්ලියක් මෙම බිහිසුණු මිණී මැරීම් වලට වගකිවයුතු යැයි Rahotep සැක කරයි.  ඔහුගේ මිතුරු රහස් පරීක්ෂක වරයෙකු වන Khety මේ අළුත් කල්ලිය ගැන සොයා බැලීමට Rahotep හට බල කල මුත් ඔහු තරමක් පසු බට විය.  එයට හේතුව යුදහමුදාව මේ කල්ලියට අනුබල දෙන්නේ යැයි ඔහු සැක කල බැවිණි.  ඊජිප්තුවේ බලය අල්ලා ගැනීමට හමුදා නායක Horemheb බලා සිටින බව ඔහුට රහසක් නොවීය.

ඊට පසු දින උදෑසන Khety ගේ හිස සුන් මලකඳ තේබිස් හී හරස් පාරක තිබී හමුවිය.  Khety හා සමග තමන් ගියා නම් Khety හට මේ ඉරණම අත් නොවන බවට Rahotep පසු තැවිලි වෙයි.  මේ අතර ඊජිප්තු රැජිණ Ankhesenamun ඊජිප්තුවේ විදේශ ඇමති (Royal envoy to all foreign lands) Nakht අත Hittite රජු වෙත අති රහස් පණිවුඩයක් යවන බවත් ඔහුගේ ආරක්ශකයා හැටියට යන ලෙසත් Rahotep ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය.  රැජිණ ගේ ඉල්ලීමට එකඟ වූ Rahotep ඒ ගමන යන අතර තුර ඔපියම් කල්ලිය ගැනත් හැකි හැම විටම සොයා බලයි.

ඉහත සඳහන් ඉතිහාස ගත කරුණු හා තමන්ගේ අදහසුත් මිශ්‍ර කරන Nick ඊහිප්තුවේ සිට හිටයිට් දක්වා ගමනත් ඊට පසු ආපසු එන ගමනත් ත්‍රාසය මුසු කොට එලි දක්වයි.  මෙම ගමනේ විස්තර කියවන්නාගේ හිතෙහි මවා පෑමට කතුවරයා කල උත්සාහය සාර්ථක යැයි කිව හැක.  එනමුත් Nick ගේ සමහර ඇතුලත් කිරීම් ඒ ඉතිහාස ගත කාලයට නොගැලපේ යැයි මට සිතේ.